Δίκη Μαρί: Λάθος και ο τόπος και το στοίβαγμα των πυρομαχικών

Κατάθεση εμπειρογνωμόνων από την Ελλάδα.-

 Με την κατάθεση δύο εμπειρογνωμόνων από την Ελλάδα ενώπιον του Μόνιμου Κακουργιοδικείου που συνεδρίασε στη Λάρνακα, συνεχίστηκε χθες η ακροαματική διαδικασία για την φονική έκρηξη που σημειώθηκε στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί στις 11 Ιουλίου 2011.

 

Οι δύο εμπειρογνώμονες συμμετείχαν στην ομάδα που ήρθε στην Κύπρο στις 12 Ιουλίου 2011 προκειμένου να διερευνήσουν τα αίτια που οδήγησαν στην φονική έκρηξη και στις 13 του μήνα συνέταξαν την έκθεση τους στην οποία αναφέρεται ότι ήταν λάθος η επιλογή του χώρου για τη φύλαξη και στοίβαξη 421 συνολικά τόνων πυρίτιδας, που χαρακτηρίστηκε «ωρολογιακή βόμβα» ότι δεν λήφθηκε σοβαρά υπόψη η επιθεώρηση που έγινε στο διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο της 6/7/2011 και δεν έγιναν άμεσες ενέργειες προς αποφυγή του «μεγάλου κακού», ότι την έναρξη της πυρκαγιάς στα εμπορευματοκιβώτια θα έπρεπε να δοθούν οδηγίες για εκκένωση της ναυτικής βάσης και ότι οι Πυροσβέστες της ΕΜΑΚ έπρεπε να ενημερωθούν για το περιεχόμενο των εμπορευματοκιβωτίων για να γνωρίζουν τι θα έπρεπε να κάνουν σε περίπτωση πυρκαγιάς.

 

Ο Πλοίαρχος Ιωάννης Δρυμούσης κατέθεσε ενώπιον του Κακουργιοδικείου ως ο 95ος μάρτυρας κατηγορίας. Ο κ. Δρυμούσης που είναι Διοικητής Ταχέων Σκαφών του Ελληνικού Ναυτικού τον επίδικο χρόνο υπηρετούσε ως Υποδιοικητής στο Επιτελικό Γραφείο του Αρχηγείου του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, Διευθυντής της Διεύθυνσης Ναυτικών Οπλων στο Ναύσταθμο της Σαλαμίνας και από το 2009 – 2010 ήταν καθηγητής στη Σχολή Δοκίμων όπου δίδασκε το μάθημα της βλητικής. Η βλητική χωρίζεται στην εσωτερική μέρος της οποίας είναι οι προωθητικές πυρίτιδες και στην εξωτερική τμήμα της οποίας είναι οι εκρηκτικές ύλες και η έκρηξη βλημάτων.

 

Ο κ. Δρυμούσης ανέγνωσε ενώπιον του Κακουργιοδικείου την έκθεση που ετοίμασε η ομάδα εμπειρογνωμόνων που στάλθηκε από το ΓΕΕΘΑ στη Κύπρο με στόχο να απαντήσουν στα ερωτήματα πως δημιουργήθηκε η εστία της φωτιάς μέσα στα εμπορευματοκιβώτια και εάν τηρήθηκαν τα μέτρα ασφάλειας και φύλαξης των εμπορευματοκιβωτίων.

 

Στην πολυσέλιδη έκθεση αναφέρεται ότι για τα αίτια δημιουργίας της φωτιάς μέσα στο εμπορευματοκιβώτιο η Επιτροπή αποφάνθηκε ότι «δεν διαπιστώθηκε καιόμενη υπεδάφια βλάστηση τόσο στη περίμετρο του κρατήρα όσο και πιο μακριά από αυτόν, η καύση της οποίας να έχει κατεύθυνση προς το σημείο που βρίσκονταν τοποθετημένα τα εμπορευματοκιβώτια με τα εκρηκτικά με αποτέλεσμα την ανάφλεξη και την έκρηξη τους» γεγονός που επιβεβαιώνουν και οι δείκτες πυρκαγιάς που εντοπίστηκαν στο τόπο της έκρηξης. Αναφέρεται ακόμα ότι «η πιο κατάλληλη θερμοκρασία των πυρίτιδων θεωρείται αυτή μεταξύ 15 – 25 βαθμών Κελσίου».

 

Για την τήρηση των μέτρων ασφάλειας, φύλαξης – αποθήκευσης των εμπορευματοκιβωτίων η πολυσέλιδη έκθεση της Επιτροπής αναφέρει πως «για την επιλογή του χώρου έπρεπε να ληφθεί υπόψη η απόσταση ασφαλείας ζωτικών περιοχών επηρεαζόμενες από έκρηξη που για τη συγκεκριμένη περίπτωση εκτιμάται ότι είναι περίπου 7,5 χιλιόμετρα. Επίσης τα εμπορευματοκιβώτια στοιβάχθηκαν χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητοι διάδρομοι ανάμεσα τους που θα επέτρεπαν την διενέργεια των προβλεπόμενων επιθεωρήσεων από αρμόδιο προσωπικό, γεγονός που μεγιστοποίησε την πιθανότητα του φαινομένου της εκ συμπαθείας έκρηξης, ήταν εκτεθειμένα στις καιρικές και περιβαλλοντικές συνθήκες από την ημερομηνία παραλαβής τους, ο χρόνος αποθήκευσης σε εμπορευματοκιβώτια δεν πρέπει να υπερβαίνει το χρονικό διάστημα των 90 ημερών και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις»

 

Επίσης τα μέλη της Επιτροπής αποφάνθηκαν ότι «η πυρκαγιά οφείλεται σε αυτανάφλεξη του περιεχομένου των εμπορευματοκιβωτίων και όχι σε εξωτερική πηγή θερμότητας», τα αίτια δημιουργίας της εστίας της φωτιάς μέσα στο εμπορευματοκιβώτιο ήταν «η αλλοίωση, αποσταθεροποίηση και αποσύνθεση των πυρίτιδων εντός των εμπορευματοκιβωτίων, δεν τηρήθηκαν τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας, εναποθήκευσης και συντήρησης του φορτίου αφού δεν εφαρμόστηκαν οι κανονισμοί εναποθήκευσης πυρομαχικών για την επιλογή του χώρου εναποθήκευσης – φύλαξης των εκρηκτικών υλών, δεν ελήφθη σοβαρά υπόψη το γεγονός της διόγκωσης του εμπορευματοκιβωτίου που έγινε στις 4/7/2011 ενώ δεν τηρήθηκαν οι κανόνες και οι διαταγές που προβλέπουν την εκκένωση προσωπικού και μέσων σε περίπτωση πυρκαγιάς σε χώρους που φυλάσσονται πυρομαχικά».

 

Απαντώντας σε ερωτήσεις της εκπροσώπου της Κατηγορούσας Αρχής Πωλίνας Ευθυβούλου, ο κ. Δρυμούσης είπε ότι ο ίδιος εκτός από τη ναυτική βάση μετέβη με άλλο συνάδελφο του και στις εγκαταστάσεις της ΑΗΚ στο Βασιλικό για να δουν πόσο κοντά ήταν η ΑΗΚ στον κρατήρα και ποιες ζημιές προκλήθηκαν από το ωστικό κύμα της έκρηξης. Είπε ότι παρατήρησαν πως μεγάλες δεξαμενές μαζούτ υπέστησαν ισχυρές πιέσεις σε ακτίνα κάτω από τα 1000 μέτρα σε ευθεία με τον κρατήρα. Είπε ακόμα ότι από τις Κυπριακές Αρχές είχαν συνολικά κατασχεθεί 13 είδη υλικών, χαρακτήρισε το διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο «επικίνδυνο συμβάν. Ηταν τύχη να μετακινηθεί κατά 30 εκατοστά, να ανοίξουν οι θύρες και να αποτονωθούν τα αέρια. Εάν εκτονώνονταν τα αέρια θα υπήρχε έκρηξη» είπε προσθέτοντας ότι δεν ετέθη στην Επιτροπή το ερώτημα τι θα έκανε για αποφυγή μεγαλύτερου κακού.

 

Σε ερώτηση της κυρίας Ευθυβούλου απάντησε πως ο ίδιος ως άμεσες ενέργειες θα έκανε ψύξη στο διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο και στη συνέχεια θα το απομάκρυνε από τη στοιβάδα και θα έπαιρνε τα κατάλληλα μέτρα για μείωση της θερμοκρασίας σε όλα τα εμπορευματοκιβώτια. «Αν λαμβάνονταν όλα τα άμεσα μέτρα εγώ προσωπικά νομίζω ότι δεν θα είχε γίνει η έκρηξη της 11ης Ιουλίου 2011» είπε.

 

Αντεξεταζόμενος από τον Γιώργο Γεωργίου, συνήγορο υπεράσπισης  των Μάρκου Κυπριανού και Σάββα Αργυρού, ο κ. Δρυμούσης είπε πως «εάν η πυρίτιδα αποθηκευτεί σωστά και σε θερμοκρασίες μεταξύ 15 – 25 βαθμούς Κελσίου δεν είναι επικίνδυνη για αυτανάφλεξη».

 

Αντεξεταζόμενος από τον Ευστάθιο Ευσταθίου συνήγορο υπεράσπισης των Κώστα Παπακώστα, Ανδρέα Νικολάου και Χαράλαμπου Χαραλάμπους ο Πλοίαρχος είπε πως η Επιτροπή δεν ενημερώθηκε για το ποιος ήταν υπεύθυνος για τη στοίβαξη των εμπορευματοκιβωτίων στη ναυτική βάση και πως «απαγορεύεται η αποθήκευση εκρηκτικών υλών σε εμπορευματοκιβώτια πέραν των 90 ημερών». Απαντώντας σε άλλες ερωτήσεις ο μάρτυρας είπε πως «εκ του αποτελέσματος, η φύλαξη της πυρίτιδας ήταν ωρολογιακή βόμβα για το προσωπικό της βάσης» και ότι «η ποσότητα της εκρηκτικής ύλης που μετρήσαμε ήταν 421 τόνοι. Εφ όσον όλη αυτή η πυρίτιδα αποθηκεύτηκε μαζί, το πλησιέστερο κτίριο έπρεπε να είναι στα 7μιση χιλιόμετρα».

 

Αντεξεταζόμενος από τον Θανάση Κορφιώτη, συνήγορο υπεράσπισης του Διοικητή της ΕΜΑΚ Ανδρέα Λοϊζίδη, ο κ. Δρυμούσης είπε πως στην Ελλάδα «η Πυροσβεστική Υπηρεσία δεν εισέρχεται στις εγκαταστάσεις του στρατού και ότι έξω από κάθε αποθήκη πυρομαχικών υπάρχει σήμανση για το τι υπάρχει μέσα σ’ αυτήν».  Είπε ακόμα ότι «το διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο ήταν η απαρχή που οδήγησε στην τραγική έκρηξη της 11/7/2011.Το συμβάν της 4/7/2011 έπρεπε να ληφθεί πάρα πολύ σοβαρά υπόψη με τη λήψη άμεσων ενεργειών» είπε ο μάρτυρας.

 

Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι ο Συνταγματάρχης Γεωργιάδης στις 6/7/2011 είχε ανεβάσει στο διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο την ομάδα που πήγε για επιθεώρηση, ο κ. Δρυμούσης είπε πως «υπήρχε κίνδυνος αλλά εκτιμώ ότι ο κ. Γεωργιάδης εκτίμησε το ρίσκο και ανέβασε την ομάδα στο εμπορευματοκιβώτιο». Σε άλλη ερώτηση του συνηγόρου υπεράσπισης είπε πως η λύση στο πρόβλημα του διογκωμένου εμπορευματοκιβωτίου ήταν η λήψη άμεσων ενεργειών δηλαδή «ψύξη του συγκεκριμένου εμπορευματοκιβωτίου, απομάκρυνση του από τη στοιβάδα και μείωση της θερμοκρασίας στα υπόλοιπα».

 

Είπε ακόμα ότι «ήταν λάθος η στοίβαξη και η φύλαξη τόσο μεγάλης ποσότητας πυρομαχικών. Λάθος ήταν και η επιλογή του χώρου ενώ δεν λήφθηκε σοβαρά υπόψη το συμβάν της 4/7/201» δηλαδή η καύση στο εσωτερικό του εμπορευματοκιβωτίου που είχε ως αποτέλεσμα την μετακίνηση του από τη στοιβάδα και το άνοιγμα των θυρών του.

 

Ακολούθησε η κατάθεση του Χρήστου Καλογερόπουλου, Αναπληρωτή Διευθυντή στην Υπηρεσία Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Οπλισμού του Πυροσβεστικού Σώματος στην Ελλάδα. Απαντώντας σε ερωτήσεις της κ. Ευθυβούλου είπε ότι με την άφιξη του στην Κύπρο στις 12/7/2011 και αφού είχε γίνει η αυτοψία στη ναυτική βάση στο Μαρί μίλησε με τον τέως Διοικητή της ΕΜΑΚ Ανδρέα Λοϊζίδη ο οποίος και του παρουσίασε χρονολογικά τα γεγονότα που οδήγησαν στην φονική έκρηξη. Ο κ. Καλογερόπουλος ζήτησε να μάθει εάν είχε διερευνηθεί η έκρηξη στο διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο και ο Ανδρέας Λοϊζίδης του είπε ότι δεν κλήθηκε η Πυροσβεστική Υπηρεσία για αντιμετώπιση του συγκεκριμένου συμβάντος.

 

Στο Κακουργιοδικείο προβλήθηκαν τα βίντεο που τράβηξε με το κινητό του τηλέφωνο ο ΕΠΥ Δημήτρης Δούλας ο οποίος την ημέρα της έκρηξης υπηρετούσε στο πολεμικό πλοίο «Κερύνεια». Βλέποντας τα βίντεο ο μάρτυρας είπε ότι «το βίντεο που είναι τραβηγμένο μία ώρα πριν την έκρηξη έχουν δημιουργηθεί ανεξάρτητες εστίες φωτιάς που εξελίσσονται. Εχουν ήδη σημειωθεί δύο εκρήξεις και το μέτωπο της φωτιάς μεγαλώνει με κίνδυνο να μεταφερθεί η φωτιά στην ΑΗΚ και στη ναυτική βάση». 

 

Στην συνέχεια προβλήθηκε το βίντεο που τράβηξε με το κινητό του τηλέφωνο ο εκ των θυμάτων της έκρηξης, του πυροσβέστη Γιώργου Γιακουμή. Ο μάρτυρας είπε ότι «η φλόγα είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη, δεν υπάρχει καμία σύγκριση με το προηγούμενο βίντεο και συνεχώς μεγαλώνει. Ολη η επιφάνεια των εμπορευματοκιβωτίων καίγεται και οι εκρήξεις συνεχίζονται, η φλόγα μεγαλώνει όπως και η επικινδυνότητα».

 

Η κυρία Ευθυβούλου έθεσε στον κ. Καλογερόπουλο το ερώτημα ποιες ενέργειες έπρεπε να γίνουν, αφού οι πυροσβέστες πήγαιναν στο χώρο της πυρκαγιάς χωρίς να γνωρίζουν τι υπήρχε στα εμπορευματοκιβώτια. «Κινήθηκαν να πάνε στο περιστατικό που δεν γνώριζαν τι υπήρχε στα εμπορευματοκιβώτια. Υπήρχε ευθύνη. Επρεπε να ενημερώσουν τον υπεύθυνο τους. Ο επικεφαλής του συμβάντος (Ανδρέας Παπαδόπουλος) πήγε να κάνει αναγνώριση περιμετρικά και οι ενέργεια του αυτή δεν συνάδει με αυτές που ακολούθησαν. Αρχικά πήγε μαζί με κάποιον άλλο να κάνουν αναγνώριση του χώρου και μετά πήγε με τους άλλους πυροσβέστες στο χώρο της πυρκαγιάς. Ενήργησε πολύ σωστά κάνοντας αναγνώριση τομέα, τι προέκυψε όμως μετά και πήρε τους πυροσβέστες μέσα;» διερωτήθηκε και πρόσθεσε πως «πιθανόν κάτι να προέκυψε, κάποιος να του έδωσε οδηγίες».

 

Στη συνέχεια δόθηκαν στο μάρτυρα φωτογραφίες με τη θέση των πυροσβεστικών οχημάτων μετά την έκρηξη και ανέφερε ότι «είχε γίνει προσπάθεια κατάσβεσης της πυρκαγιάς στα εμπορευματοκιβώτια, αφού οι σωλήνες που βρέθηκαν είχαν κλίση προς το σημείο των εμπορευματοκιβωτίων και ήταν περίπου 70 μέτρα από αυτά». Σε ερώτηση τι ενέργειες θα έκανε ο ίδιος εάν ήταν Διοικητής της μονάδας, γνώριζε ότι καίγονταν τα εμπορευματοκιβώτια, ότι ακούγονταν εκρήξεις και ότι οι πυροσβέστες δεν είχαν πάει προηγουμένως να επιθεωρήσουν το φορτίο τους, ο μάρτυρας απάντησε: «θα έδινα εντολές να απομακρυνθεί η Πυροσβεστική Υπηρεσία από το χώρο και θα συνομιλούσα με το Διοικητή της Βάσης για να εκκενωθεί  η βάση».

 

Ο μάρτυρας είδε στη συνέχεια φωτογραφίες από το εσωτερικό του εμπορευματοκιβωτίου και απαντώντας σε ερωτήσεις είπε ότι δεν είχε δει το περιεχόμενο της έκθεσης που έκανε η ομάδα που πήγε στις 6/7/2011 να επιθεωρήσει το διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο. «Χωρίς να δει κάποιος το εσωτερικό του εμπορευματοκιβωτίου, βλέποντας μόνο τις φωτογραφίες, αντιλαμβάνεται ότι εξ όψεως υπάρχουν ίχνη καύσης, υπάρχει αλλοίωση χρωματισμού και είναι αντικείμενο έρευνας πως έγινε αυτό το πράγμα» είπε.

 

Σε ερώτηση αναφορικά με την επικινδυνότητα του διογκωμένου εμπορευματοκιβωτίου και τι θα έπρεπε να γίνει «προς αποτροπή μεγαλύτερου κακού» ο κ. Καλογερόπουλος απάντησε ότι «έπρεπε να απομακρυνθεί και να απομονωθεί άμεσα το συγκεκριμένο εμπορευματοκιβώτιο. Ειδικοί πραγματογνώμονες έπρεπε να εξετάσουν γιατί έγινε αυτό που έγινε και για την υπόλοιπη στοιβάδα θα μπορούσε να γίνει ψύξη με την ρίψη νερού».

 

Εάν ήσασταν Διοικητής της ΕΜΑΚ και γνωρίζοντας ότι η υπηρεσία σας θα ανταποκρινόταν σε επεισόδιο, ποιες ενέργειες θα κάνατε τόσο προς τους ανωτέρους όσο και προς τους κατώτερούς σας, ρώτησε τον μάρτυρα η κυρία Ευθυβούλου. «Θα ενημέρωνα το προσωπικό μου τι έχουμε στη γειτονιά μας, στον τομέα ευθύνης μας, ότι έχουμε μια ωρολογιακή βόμβα και θα είχα γραπτή επικοινωνία με τη ναυτική βάση για να βρούμε λύση. Το διογκωμένο εμπορευματοκιβώτιο θα απομακρυνόταν άμεσα», είπε.

 

Σε ερώτηση κατά πόσον εάν λαμβάνονταν μέτρα θα αποτρέπετο η έκρηξη της 11ης Ιουλίου 2011 ο κ. Καλογερόπουλος απάντησε «Ναι, 100%, δεν θα γινόταν η καταστροφή».

 

Η δίκη συνεχίζεται σήμερα με την αντεξέταση του κ. Καλογερόπουλου από τους συνηγόρους υπεράσπισης.