Διοικητής ΚΤ: Η Κύπρος μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις

Περαιτέρω πτώση αναμένεται να σημειώσει το ΑΕΠ της Κύπρου μέχρι το 2014, ο στόχος για δημοσιονομικό έλλειμμα 2,6% δεν αναμένεται να υλοποιηθεί, αλλά προβλέπεται στο 4,8% και το δημόσιο χρέος αναμένεται να φθάσει το 87,3%, δήλωσε ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκος Δημητριάδης, σημειώνοντας ότι όλες οι αρνητικές εξελίξεις, απαιτούν την όσο το δυνατό γρηγορότερη σύναψη ενός προγράμματος ανασυγκρότησης στα πλαίσια της αίτησης βοήθειας, που έκανε η Κύπρος για ένταξη στο Μηχανισμό Στήριξης της ΕΕ/ΔΝΤ.

Σε ομιλία του χθες βράδυ σε εκδήλωση του ΕΒΕΛ Λάρνακας, ο κ. Δημητριάδης εξέφρασε, επίσης, την εκτίμηση ότι η πρόσφατη ανακάλυψη σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων όσο και η ένταξη της Κύπρου στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό της κυπριακής οικονομίας.

«Η Κύπρος, όπως και η ζώνη του ευρώ, αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα μεγάλες προκλήσεις, λόγω της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης που ξέσπασε το 2007 στις ΗΠΑ και μετατράπηκε σταδιακά σε κρίση χρέους», είπε.
Πρόσθεσε ότι «στην Κύπρο, η ανάγκη για ανακεφαλαιοποίηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος μετά το κούρεμα του ελληνικού χρέους, αλλά και η ανάγκη για αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους, οδήγησαν τη χώρα μας στη διαδικασία εκπόνησης προγράμματος στήριξης και ανασυγκρότησης της οικονομίας υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου». Ο Διοικητής της ΚΤ εξέφρασε την εκτίμηση ότι «όσο πιο γρήγορα το πρόγραμμα αυτό συμφωνηθεί και τεθεί σε εφαρμογή, τόσο πιο σύντομα θα μπορέσει η χώρα να επανέλθει σε πορεία βιώσιμης ανάπτυξης και δημιουργίας νέων μόνιμων θέσεων εργασίας».

Όταν, συνέχισε «εντός του 2013 τεθεί σε ισχύ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ΕΜΣ) θα μπορεί να προχωρεί σε απευθείας ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών χωρών της Ευρωζώνης χωρίς να επιβαρύνεται το δημόσιο χρέος των χωρών αυτών. Το ζήτημα της τραπεζικής εποπτείας είναι εξαιρετικά σημαντικό γιατί αποτελεί προϋπόθεση για άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, από τον ΕΜΣ». Πρόσθεσε ότι «το θέμα αυτό ενδιαφέρει άμεσα την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Ιρλανδία».

Το βασικό μήνυμα των όσων διαδραματίζονται στη ζώνη του ευρώ, συνέχισε, είναι ότι πρέπει «η Κύπρος, το συντομότερο δυνατό, να προβεί σε όλες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, έτσι ώστε να μπορέσει να απολαύσει τα οφέλη της ενίσχυσης της οικονομικής διακυβέρνησης στη ζώνη του ευρώ. Αυτό θα γίνει κατορθωτό μέσω μιας πορείας μόνιμης εξυγίανσης των δημόσιων οικονομικών, ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και των προοπτικών ανάπτυξης, αλλά και κυρίως μέσω της επιτυχούς αναδιάρθρωσης, εξυγίανσης και ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού μας τομέα, βάσει ενός προγράμματος που χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση θα πρέπει να συμφωνηθεί μεταξύ της χώρας μας, της ΕΕ και του ΔΝΤ».

Κάνοντας αναφορά στην εγχώρια οικονομία, είπε πως «η κυπριακή οικονομία είναι τεχνικά σε ύφεση από το τρίτο τρίμηνο του 2011 και το ΑΕΠ αναμένεται να σημειώσει περαιτέρω πτώση μέχρι το 2014. Η συνεχιζόμενη συρρίκνωση της παραγωγής προέρχεται από την απότομη μείωση των ιδιωτικών επενδύσεων, κυρίως των κατασκευών, της ιδιωτικής και δημόσιας κατανάλωσης. Αυτό αντανακλάται σε μια συνεχή επιδείνωση των συνθηκών στην αγορά εργασίας».
Η κατάσταση του κυπριακού τραπεζικού συστήματος, ανέφερε, έχει επιδεινωθεί σημαντικά από τα μέσα του 2011, λόγω των αυξημένων προβλέψεων για τα δανειακά χαρτοφυλάκια στην Ελλάδα και  Κύπρο και των απωλειών από την απομείωση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Η εκτίμηση του κ. Δημητριάδη είναι ότι «η συνολική επίδραση στην οικονομία θα εξαρτηθεί επίσης από το πώς τα χρέη των νοικοκυριών και επιχειρήσεων – αποτελούμενα κυρίως από τραπεζικά δάνεια - θα προσαρμοστούν».

Πρόσθεσε πως «ο ρυθμός απομόχλευσης των τραπεζών θα εξαρτηθεί από τις ροές των καταθέσεων μη κατοίκων Κύπρου, η οποία θα αντανακλά την εμπιστοσύνη των διεθνών επιχειρήσεων προς τη σταθερότητα του κυπριακού χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και τις επιλογές πολιτικής όσον αφορά την αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα».

Αναφορικά με τη δημοσιονομική κατάσταση, είπε ότι «με βάση τις τρέχουσες προβλέψεις, ο στόχος για δημοσιονομικό έλλειμμα της τάξης του 2,6%, που τέθηκε στα πλαίσια της Διαδικασίας Υπερβολικού Ελλείμματος για το 2012 και δημοσιεύτηκε στο Πρόγραμμα Σταθερότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας για τα έτη 2012-2015, δεν αναμένεται να υλοποιηθεί, αφού το έλλειμμα προβλέπεται στο 4,8%, σύμφωνα με τις φθινοπωρινές προβλέψεις του ΔΝΤ».

Είπε ακόμα ότι «το δημόσιο χρέος για το έτος 2012 αναμένεται να φθάσει το 87,3% του ΑΕΠ σε σύγκριση με 71,6% του ΑΕΠ το 2011 (λόγω και της στήριξης που δόθηκε στη Λαϊκή Τράπεζα, η οποία ισοδυναμεί με 10% του ΑΕΠ)». Επεσήμανε, ωστόσο, ότι «παρά τις πιο πάνω διαπιστώσεις θα ήταν άδικο να μην επισημανθεί ότι η Κύπρος, παρά και την ανησυχητική τάση για κλείσιμο της ψαλίδας, εξακολουθεί κατά μέσο όρο να έχει δημοσιονομικό χρέος χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ζώνης του ευρώ (87,3% για το 2011)».

Σε ό,τι αφορά  στο μνημόνιο, ο κ. Δημητριάδης ανέφερε ότι «όλες οι προαναφερθείσες αρνητικές εξελίξεις, απαιτούν την όσο το δυνατό γρηγορότερη σύναψη ενός προγράμματος ανασυγκρότησης στα πλαίσια της αίτησης βοήθειας που έκανε η χώρα μας για ένταξη στο Μηχανισμό Στήριξης της ΕΕ/ΔΝΤ». Είναι πολύ ενθαρρυντικό, είπε, το γεγονός ότι η κοινή γνώμη στην Κύπρο αντιμετωπίζει ως θετικό γεγονός για την οικονομία της χώρας την υπογραφή ενός μνημονίου με την Τρόικα, αν οι εταίροι μας και το ΔΝΤ δείξουν κατανόηση σε ορισμένα σημεία για τα οποία ως χώρα και ως κοινωνία, μπορεί να έχουμε ιδιαίτερη ευαισθησία και τα οποία δεν αλλοιώνουν τις συνολικές εξοικονομήσεις που θα γίνουν.

Αναφορικά με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την εποπτεία των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων και την εξυγίανσή τους, είπε ότι αυτό «θα πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατόν, έτσι ώστε ο τομέας να επανακτήσει τον ρόλο του ως ατμομηχανή ανάπτυξης και στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων της χώρας. Ειδικά για τις πολιτικές αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα, η ΚΤΚ έχει επεξεργαστεί λεπτομερώς ένα αξιόπιστο πρόγραμμα εξυγίανσης με στόχο την όσο το δυνατόν ταχύτερη έξοδο του τραπεζικού συστήματος της χώρας από τη σημερινή δύσκολη κατάσταση και τη μείωση της έκθεσής του στην ελληνική οικονομία».

Κάνοντας λόγο για «κινδυνολογία που ακούγεται τον τελευταίο καιρό αναφορικά με την αύξηση των ρυθμιστικών κεφαλαιουχικών δεικτών, που προτείνει η Τρόικα», είπε πως «αυτή δεν εξυπηρετεί το καλώς νοούμενο συμφέρον του τραπεζικού τομέα και της κυπριακής οικονομίας στο σύνολό της. Η διατήρηση αυστηρότερων κριτηρίων ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας, όπως και η υιοθέτηση πιο αυστηρών διεθνών προτύπων που αφορούν τον ορισμό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, θα ενισχύσει την αξιοπιστία των επενδυτών προς το τραπεζικό σύστημα και θα αποτρέψει την επανάληψη των λαθών του παρελθόντος» είπε.

Είναι γι’ αυτό τον λόγο, συνέχισε «που οι τραπεζίτες που έφεραν το τραπεζικό σύστημα στη σημερινή του κατάσταση δεν είναι και οι καλύτεροι σύμβουλοι για τους τρόπους με τους οποίους θα εξυγιανθεί».
Οι ανησυχίες που έχουν εκφραστεί για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους δεν είναι βάσιμες γιατί, όπως εξήγησε, «η Κύπρος θα προσπαθήσει να επιτύχει την απευθείας χρηματοδότηση των τραπεζικών της ιδρυμάτων από τον Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΕΕ, όταν αυτό καταστεί δυνατόν και για άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Η Κυβέρνηση, συνέχισε, «θα μπορέσει την κατάλληλη στιγμή, σε 3-4 χρόνια, να πωλήσει τις μετοχές που κατέχει στις τράπεζες που έχουν μερικώς κρατικοποιηθεί, μειώνοντας με τον τρόπο αυτό το δημόσιο χρέος και επιστρέφοντας τα τραπεζικά αυτά ιδρύματα εξ’ ολοκλήρου στα χέρια του ιδιωτικού τομέα».

Τέλος, σημείωσε, η πρόσφατη ανακάλυψη υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου εξυπακούει τεράστιες επενδύσεις και εισοδήματα για τη χώρα μας και καθιστά την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους της απολύτως βιώσιμη».

Από δημοσιονομικής πλευράς ανέφερε ο κ. Δημητριάδης «το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει μια αξιόπιστη στρατηγική δημοσιονομικής εξυγίανσης, με έμφαση στις περικοπές δαπανών και φορολογίες, οι οποίες δεν επηρεάζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη, η οποία θα προέλθει κυρίως από την παραγωγική δραστηριότητα των κυπριακών επιχειρήσεων, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων».

Είπε ακόμα ότι «μέσα από το πρόγραμμα σταθεροποίησης πρέπει να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η οποία είναι σήμερα μια σημαντική πηγή ανησυχίας. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Έκθεση γήρανσης για το 2012 (European Commission, 2012), η αύξηση των συνολικών δαπανών για τους ηλικιωμένους στην Κύπρο μέχρι το 2060 αναμένεται να είναι μία από τις υψηλότερες μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ».

Για τις διαρθρωτικές αλλαγές, είπε ότι «η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών θα πρέπει να τροποποιηθεί έτσι ώστε να μειωθεί η ακαμψία των μισθών και οι αρνητικές επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα. Ως προσωρινό μέτρο, η αναστολή της ΑΤΑ θα πρέπει να επεκταθεί περαιτέρω. Στην αγορά εργασίας θα πρέπει να προωθηθούν οι πολιτικές εκείνες που ενισχύουν την προσφορά εργασίας και δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας, ενώ η ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων είναι επίσης αναγκαία».

Ο κ. Δημητριάδης είπε στη συνέχεια ότι «τα προβλήματα και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η κυπριακή οικονομία είναι πρωτόγνωρα. Τις προκλήσεις όμως αυτές μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε. Η μεταστροφή του υφιστάμενου αρνητικού οικονομικού κλίματος σε θετικό δεν είναι εύκολη αλλά ούτε και ανέφικτη. Οι εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ αποτελούν τόσο για την Κύπρο όσο και για ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ μια ελπιδοφόρα εξέλιξη πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί ένα καλύτερο και απαλλαγμένο από μεγάλες οικονομικές κρίσεις μέλλον».
Τέλος, επεσήμανα ότι «σε εθνικό επίπεδο, τόσο η πρόσφατη ανακάλυψη σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων όσο και η ένταξη της χώρας μας στον Μηχανισμό Στήριξης, παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για ολοκληρωμένη μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό της κυπριακής οικονομίας στη βάση των σημερινών απαιτήσεων που ούτως ή άλλως πηγάζουν από την ιδιότητα της χώρας μας ως πλήρες μέλος της ζώνης του ευρώ».