Επανασχεδιασμός του Ευρωπαϊκού Ενεργειακού Χάρτη

Επί τάπητος η συνεργασία Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ σε συνέδριο στην Αθήνα.- Για μονάδα υγροποίησης στην Κύπρο μίλησε ο Λαντάου.- Αμερικανός αντιπρόσωπος ήγειρε θέμα τουρκικών συμφερόντων. 

Αθήνα: Στο Συνέδριο του Economist για την ενέργεια, που άρχισε χθες το πρωί στην Αθήνα, στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται ο επανασχεδιασμός του ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη, με έμφαση στις δυνατότητες επενδύσεων, καθώς και στις γεωπολιτικές διαστάσεις του. 

Οι συνομιλίες που είχαν, την Τετάρτη, οι υπουργοί αρμόδιοι για την ενέργεια, της Ελλάδας κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, της Κύπρου κ. Νεοκλής Συλικιώτης και του Ισραήλ κ. Ούζι Λαντάου στο περιθώριο της συνόδου έδειξαν το ενδιαφέρον των τριών χωρών για συνεργασία στον τομέα της ηλεκτρικής διασύνδεσης, αλλά και της μεταφοράς φυσικού αερίου, υπό το πρίσμα της δημιουργίας ενός τρίτου πόλου ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης.

Ο Κύπριος υπουργός Εμπορίου Νεοκλής Συλικιώτης προανήγγειλε την απόφαση της Λευκωσίας για σύναψη διμερών συμφωνιών με τις χώρες της ευρύτερης ΝΑ Μεσογείου, που θα επιτρέψουν τη δημιουργία του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου για τη μεταξύ τους αρμονική συνεργασία που θα οδηγήσουν τον επανασχεδιασμό του ενεργειακού χάρτη της Ευρώπης. Έγινε μάλιστα υπενθύμιση της πρόσφατης συμφωνίας για την κατασκευή υποθαλάσσιου καλωδίου στη Μεσόγειο, μεταξύ της ισραηλινής εταιρίας ηλεκτρικής ενέργειας και του ελληνοκυπριακού ομίλου ΔΕΗ Quantum Energy.

Στόχος, είπε ο κ. Συλικιώτης, είναι η διασφάλιση απρόσκοπτης προμήθειας καυσίμων στην ΕΕ.

Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας ,πρόσθεσε, έχει καθορίσει ως σαφή στρατηγικό στόχο τη μετατροπή της χώρας σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο για συγκέντρωση, επεξεργασία, διέλευση ή και διαμετακόμιση ενεργειακών πόρων από τη γύρω περιοχή στις διεθνείς αγορές.

Ο αρμόδιος για την ενέργεια Ελληνας Υπουργός Γιώργος Παπακωνσταντίνου. τόνισε στην ομιλία του «να χαράξουμε κοινές πολιτικές στα ζητήματα ενέργειας, να αναδείξουμε το ρόλο που η περιοχή μας μπορεί και πρέπει να παίξει στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη. Ένα χάρτη, ο οποίος αναδιατάσσεται, ο οποίος διαμορφώνεται με βάση και τις πρόσφατες ανακαλύψεις. Αλλά κυρίως αναδιαμορφώνεται γιατί οι τρεις αυτές χώρες επιχειρούν να συνεργασθούν, να βρουν κοινά σημεία και να συνδιαμορφώσουν πολιτικές που θα βοηθήσουν τους πολίτες όλης της περιοχής». 

Στο συνέδριο βρίσκεται και ο ειδικός απεσταλμένος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών για θέματα ενέργειας πρέσβης κ. Ρίτσαρντ Μόρνινγσταρ, με τον οποίο είχαν συνάντηση οι κκ. Παπακωνσταντίνου και Συλικιώτης. 

Κατασκευή υποδομών

Συνεργασία ακόμα και με κράτη όσον αφορά την κατασκευή υποδομών που θα έχουν σχέση με το φυσικό αέριο επιδιώκει η κυβέρνηση που θέλει να έχει μερίδιο σε αυτές τις υποδομές, δήλωσε ο Υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, Νεοκλής Συλικιώτης, απαντώντας σε ερωτήσεις στο πλαίσιο του συνεδρίου Economist για την Ενέργεια στην Αθήνα. 

Απαντώντας σε ερώτηση που αφορούσε πρόταση των εταιρειών Noble - Delek προς την κυπριακή κυβέρνηση για την εγκατάσταση δομών LNG στην Κύπρο από τον Ιούνιο, ο κ. Συλικιώτης είπε ότι δεν υπάρχει πρόταση για τη λειτουργία τερματικού υγροποίησης , αλλά υπάρχουν διάφορες σκέψεις. Εξήγησε δε ότι έπρεπε πρώτα να πιστοποιηθεί ότι υπάρχουν κοιτάσματα σε επαρκή ποσότητα για να μπορούμε να μιλούμε για υποδομές, κάτι που έγινε τον περασμένο Δεκέμβριο.

Τώρα ξεκινούμε έναν δομημένο διάλογο με την Noble για το πότε και με ποιον τρόπο μπορεί να έρθει φυσικό αέριο στην Κύπρο, ενώ στον διάλογο περιλαμβάνονται τα θέματα υποθαλάσσιων αγωγών και τερματικού υγροποίησης, πρόσθεσε. «Υπάρχουν όχι μόνο από την Delek, αλλά και από άλλες, κινέζικες εταιρείες, προτάσεις για να χρηματοδοτήσουν και να στηρίξουν ένα τερματικό υγροποίησης στην Κύπρο. Όμως όλα αυτά θα τα δούμε συνυφασμένα». Το κράτος, σημείωσε, επιδιώκει να είναι ένα σημαντικό μέρος αυτών των υποδομών και αυτό που επιθυμεί περισσότερο είναι μια πολυμερής συνεργασία «και δεν αναφέρομαι μόνο σε εταιρείες πετρελαιοειδών. Ενδεχομένως να είναι και συνεργασία και με κράτη». 

Σε ερώτηση από δημοσιογράφο της ΕΡΤ για το ποιος θα είναι ο ρόλος της Ελλάδας εάν δεν κριθεί τεχνικά εφικτή και οικονομικά βιώσιμη η συνεργασία Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ και ποια είναι τα αποτελέσματα ερευνών της Noble μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων, Ουζί Λαντάου διερωτήθηκε γιατί πιστεύει η δημοσιογράφος ότι αυτό το εγχείρημα δεν θα πετύχει. Ας ελπίσουμε ότι θα δουλέψει και εάν δεν δουλέψει θα είμαστε εδώ για να απαντήσουμε στην ελληνική τηλεόραση, σημείωσε χαρακτηριστικά.

Ο Κύπριος Υπουργός ανέφερε ότι σε όλα τα ζητήματα υπάρχουν τεχνικές και άλλες δυσκολίες, αλλά οι συνεργασίες πρέπει να είναι πολύπλευρες, να μην τις βλέπουμε μονοδιάστατα. Μέσα από τον διάλογο και την συζήτηση, πρόσθεσε, να βρούμε τρόπους και μεθόδους συνεργασίας για να μπορέσουμε να την αναπτύξουμε και να εκμεταλλευτούμε τα κοιτάσματα και των τριών χωρών προς την Ευρώπη αλλά ακόμα και προς την Ασία.

Ο Ελληνας Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικών αλλαγών ανέφερε χαρακτηριστικά «αλλοίμονο αν ξεκινούσαμε αυτή τη συζήτηση εν κενώ». Ηδη, είπε ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, η ΔΕΦΑ (δημόσια επιχείρηση φυσικού αερίου) έχει κάνει μια πολύ σημαντική δουλειά όσον αφορά την βιωσιμότητα και το κόστος ενός αγωγού και το έχει συγκρίνει με άλλες λύσεις που υπάρχουν. «Μιλούμε πάνω σε στοιχεία και είναι προφανές ότι η δουλειά αυτή είναι κυρίως τεχνική και οικονομική, αλλά χρειάζεται ένα πολιτικό πλαίσιο το οποίο επιχειρούμε να βάλουμε σήμερα και να συνεχίσουμε τις επόμενες εβδομάδες και μέρες».

Απαντώντας σε άλλη ερώτηση ο Νεοκλής Συλικιώτης είπε ότι στόχος αυτού του έργου είναι η παραγωγή ενέργειας με φθηνότερα καύσιμα, σημειώνοντας ότι στην Κύπρο η ΑΗΚ χρησιμοποιεί συμβατικά μέσα με όλο το κόστος που αυτό συνεπάγεται. Μέσα από τη συνεργασία και την αξιοποίηση των κοιτασμάτων μπορούν να υπάρξουν ευρύτερα αποτελέσματα για ολόκληρη την περιοχή όσον αφορά τη σταθερότητα και τη συνεργασία, πρόσθεσε.

Ο Ελληνας Υπουργός είπε ότι η Ελλάδα όπως και άλλες αγορές είναι πλήρως εξαρτώμενες από το πετρέλαιο και η χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας μειώνει το κόστος και έχει πολλαπλά οφέλη. Προχωρούμε στην ενοποίηση της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη και οδεύουμε προς ενοποιημένα δίκτυα ενέργειας και φυσικού αερίου. Η ενοποιημένη αγορά ενέργειας βοηθά τις επιχειρήσεις να παράγουν με φθηνό κόστος και αυτό αυξάνει την ανάπτυξη.

Τουρκική παρέμβαση
Τούρκος αξιωματούχος της Τουρκικής Πρεσβείας στην Αθήνα σε παρέμβασή του ανέφερε ότι οι διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό υπό τα ΗΕ βρίσκονται σε κρίσιμο στάδιο υποστηρίζοντας ότι η «τουρκική Κύπρος» - κατά την έκφρασή του - έχει ίσα δικαιώματα στον φυσικό πλούτο του νησιού. Ω εγγυήτρια δύναμη, είπε, η Τουρκία θέλει να προστατεύσει τα δικαιώματα αυτά. Ως προς την προκήρυξη του δεύτερου γύρο, ο ίδιος ανέφερε ότι κάποια σημεία (της κυπριακής ΑΟΖ) συμπίπτουν με τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας και η Αγκυρα θα προστατεύσει, όπως ανέφερε, τα δικαιώματά της. Εκανε δε λόγο στο έργο μεταφοράς νερού από την Τουρκία στα κατεχόμενα, σημειώνοντας ότι η λύση του Κυπριακού θα βοηθήσει στην σταθερότητα σε ολόκληρο το νησί.

Σχολιάζοντας την παρέμβαση του Τούρκου διπλωμάτη ο Υπουργός Εμπορίου, Νεοκλής Συλικιώτης ανέφερε ότι οι διαπραγματεύσεις είναι εκεί και η Τουρκία και οι Τ/κ πρέπει να λειτουργήσουν πιο εποικοδομητικά. Το πρόβλημα, πρόσθεσε, είναι φορτωμένο στις πλάτες ολόκληρου του κυπριακού λαού. Η επανένωση της Κύπρου, η συγκρότηση ενός ενωμένου κράτους θα διασφαλίσει τα δικαιώματα για όλους τους κατοίκους, συμπεριλαμβανομένων και των Τ/κ. Η Κύπρος, συνέχισε, ακολούθησε κατά γράμμα όλα όσα συμπεριλαμβάνονται στο Δίκαιο της Θάλασσας. «Οι Τ/κ νομίζω ότι μπορούν από μόνοι τους να διασφαλίσουν και τα δικαιώματα και τα συμφέροντά τους, χωρίς να χρειάζονται την οποιαδήποτε προστασία». 

Μεγάλη μερίδα των Τ/κ, συνέχισε, επιθυμεί διακαώς και το εκφράζουν όλο και πιο ανοικτά τον τελευταίο καιρό ότι η αξιοποίηση αυτών των κοιτασμάτων και όλου του φυσικού πλούτου, αλλά το πιο σημαντικό, η διασφάλιση της ειρήνης μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με την επανένωση της Κύπρου και την ίδρυση μια διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με μια κυριαρχία, μια διεθνή προσωπικότητα και μια ιθαγένεια, όπως προβλέπουν και τα ψηφίσματα και των ΗΕ.

Ο Γ. Παπακωνσταντίνου

Ο Ελληνας Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Γιώργος Παπακωνσταντίνου, μιλώντας στο συνέδριο του Εconomist όσον αφορά τις ενεργειακές επενδύσεις σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη συνεργασία μεταξύ τους και τη χάραξη κοινών πολιτικών, καθώς και την ανάδειξη του ρόλου που μπορεί να παίξει η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη, ο οποίος αναδιατάσσεται και με βάση τις τελευταίες ανακαλύψεις. 

Ο κ. Παπακωνσταντίνου σημείωσε ότι η σημερινή συγκυρία είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για όλη την Ανατολική Μεσόγειο, «στην οποία η γεωστρατηγική συζήτηση έχει αλλάξει γιατί έχει πλέον αποκτήσει νέα δεδομένα. Δεν μιλάμε απλώς για το ρωσικό αν θέλετε διάδρομο», είπε «δεν μιλάμε μόνο για το διάδρομο που θα μεταφέρει το αζέρικο αέριο από την Κασπία στην Ευρώπη», αλλά στους επόμενους μήνες και χρόνια «θα μιλάμε και για τον τρίτο διάδρομο, τη δυνατότητα που πλέον υπάρχει σίγουρα με τα κοιτάσματα στην Κύπρο και το Ισραήλ, ελπίζουμε και με βάση κοιτάσματα που θα βρεθούν στη χώρα μας».

Αναφερόμενος σε αυτό τον τρίτο δρόμο, ο κ. Παπακωνσταντίνου σημείωσε ότι αφορά το ρόλο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, τις νέες δυνατότητες μεταφοράς φυσικού αερίου από τις περιοχές αυτές προς ώριμες αγορές, τονίζοντας ότι η ευρύτερη περιοχή δεν μπορεί να μένει εκτός των εξελίξεων και να μην αξιοποιεί το φυσικό της πλούτο.

Όσον αφορά την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας και την προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης, ο κ. Παπακωνσταντίνου τόνισε ότι η δημοσιονομική προσαρμογή δεν αρκεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση, σημειώνοντας ότι «ο τομέας της ενέργειας αποτελεί κινητήριο μοχλό και θα είναι για τα επόμενα χρόνια για την ανάπτυξη στη χώρα».

Ικανοποίηση Ισραήλ 

Την ικανοποίηση του Ισραήλ όσον αφορά τα ευρήματα του κοιτάσματος της Κύπρου, εκφράζοντας την ελπίδα να βρεθούν ακόμα περισσότερα, εξέφρασε ο Ισραηλινός Υπουργός Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων Ούζι Λαντάου, ο οποίος διαμήνυσε μέσα από το συνέδριο ενέργειας του Economist, στην Αθήνα, ότι ο άξονας Ισραήλ - Κύπρος - Ελλάδα «μπορεί να παράσχει μια ‘άγκυρα’ σταθερότητας, η οποία είναι εξαιρετικά σημαντική» για την ευρύτερη περιοχή. 

Ο κ. Λαντάου επεσήμανε ότι η κοινή παρουσία των τριών υπουργών στο συνέδριο του Economist στην Αθήνα υπογραμμίζει τη βούληση για συνεχιζόμενη συνεργασία στον τομέα της ενέργειας, ο οποίος «αποτελεί σημείο – κλειδί» για τις σχέσεις των τριών χωρών. 

Όσον αφορά τις εξαγωγές του φυσικού αερίου και πώς μπορεί να γίνει αυτό, ο κ. Λαντάου αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο ύπαρξης μίας μονάδας για υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Κύπρο, καθώς και την εναλλακτική που έχει συζητηθεί και αφορά στη σύνδεση «μέσω αγωγών φυσικού αερίου από κάποια κοιτάσματα του Ισραήλ προς την Κύπρο και από εκεί στην Ελλάδα και βεβαίως από την Ελλάδα στην Ευρώπη», γεγονός που θα δώσει στο Ισραήλ τη δυνατότητα να διασυνδεθεί με την Ευρώπη, σημειώνοντας ότι όλα τα ενδεχόμενα βρίσκονται υπό συζήτηση. 

Ο Ισραηλινός υπουργός αναφερόμενος στο μνημόνιο συναντίληψης που έχει υπογραφεί μεταξύ των εταιριών ηλεκτρισμού Κύπρου και Ισραήλ εξέφρασε την ελπίδα να ποντιστεί στο μέλλον ένα καλώδιο που θα μεταφέρει ηλεκτρισμό στην Κύπρο από το Ισραήλ, προσθέτοντας ότι μελετάται ένα αντίστοιχο καλώδιο από το Ισραήλ στην Κύπρο, από την Κύπρο στην Κρήτη και από εκεί στην υπόλοιπη Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Λαντάου σημείωσε ότι υπάρχουν και άλλα επίπεδα διασύνδεσης μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ευρώπης που έχουν να κάνουν με τον ηλεκτρισμό που θα παράγεται από το φυσικό αέριο, ως «εφεδρική εναλλακτική».

Ο ίδιος μετέφερε εκτιμήσεις σύμφωνα με τις οποίες η «λεκάνη της Μεσογείου» περιλαμβάνει περισσότερα από 35 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, το 40% των οποίων αφορά στο Ισραήλ, ενώ απηύθυνε έκκληση στο δυτικό κόσμο «να απαγκιστρωθεί από τις επενδύσεις πετρελαίου».

Ρίτσιαρντ Μόρνιγκσταρ

Οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κύπρου να προβαίνει σε γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της, τόνισε ο ειδικός απεσταλμένος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για θέματα ενέργειας στην Ευρασία, Πρέσβης Richard Morningstar.

Μιλώντας σε γεύμα στο πλαίσιο του συνεδρίου Economist για την ενέργεια, ο κ. Morningstar ανέφερε επίσης ότι οι ΗΠΑ θεωρούν πως οι αμερικανικές εταιρείες που προσφέρουν την ασύγκριτη εμπειρία τους, παγκοσμίου επιπέδου, πρέπει να έχουν δικαίωμα να δραστηριοποιηθούν σε συγκεκριμένες περιοχές, όπως και σε άλλες. 

«Όπως ήδη έχουμε πει πολλές φορές, θεωρούμε ότι οποιοδήποτε πιθανό έσοδο στην Κύπρο θα πρέπει να μοιράζεται εξίσου μεταξύ και των δύο κοινοτήτων. Και το βασικό μήνυμα τόσο προς τη Δημοκρατία της Κύπρου αλλά και την Τουρκία, βασίζεται στη μακρόχρονη πολιτική μας η οποία έγκειται στην υποστήριξη των κατοίκων της Κύπρου στο πλαίσιο των ΗΕ και στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας για την κατάληξη σε μια ειρηνευτική συμφωνία», πρόσθεσε.

Το ζήτημα των πόρων, συνέχισε, αν αξιοποιηθεί σωστά μπορεί να μας βοηθήσει όλους να φτάσουμε σ' αυτό το σημείο. Και αυτό, είπε, αφορά όλη την Κύπρο αλλά και άλλες χώρες προκειμένου να μοιραστούν από κοινού τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν. Επιπρόσθετα, συνέχισε, οι υπεράκτιοι πόροι φυσικού αερίου του Ισραήλ, μεταξύ των οποίων το Ταμάρ και το Λεβιάθαν, που είναι μερικά από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα, υπεράκτια κοιτάσματα - όπως διευκρίνισε - φυσικού αερίου που έχουν βρεθεί τα τελευταία χρόνια, ενισχύουν τη θέση τους στο χάρτη των υδρογονανθράκων και επιπλέον ενισχύουν την οικονομία του Ισραήλ καθώς και την επενδυτική ενεργειακή του πολιτική.

Αυτό το φυσικό αέριο, ανέφερε ο Αμερικανός αξιωματούχος, θα ενισχύσει σημαντικά την ασφάλεια της ενέργειας στο Ισραήλ και αυτή τη στιγμή όπως μιλάμε, σημείωσε, υπάρχουν νέες μελέτες που περιλαμβάνουν και την προοπτική του LNG.

Η Ελλάδα, πρόσθεσε, εργάζεται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση, σημειώνοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει διαγωνισμούς για σεισμικές μελέτες και για την επίγεια διερεύνηση υδρογονανθράκων στα Ιωάννινα και νότια της Κρήτης. «Αυτά τα θέματα ξεπερνούν την Κύπρο, ξεπερνούν το Ισραήλ, ξεπερνούν και την Ελλάδα, επηρεάζουν όλη την ευρύτερη περιοχή», ανέφερε.

Υπάρχει μια πλειάδα νομικών ζητημάτων αλλά και πολιτικές προεκτάσεις που πρέπει να επιλυθούν, σημείωσε ο κ. Morningstar. Αναφέροντας τα συμπεράσματα - όπως τα χαρακτήρισε - είπε ότι το πρώτο είναι πως το αέριο στην Ανατολική Μεσόγειο «είναι κάτι καλό». «Βοηθά να επιτύχουμε τη διαφοροποίηση, βοηθά την Ευρώπη, αλλά κυρίως βοηθά τις χώρες της περιοχής. Ολες οι χώρες της περιοχής θα επωφεληθούν από τους πόρους που υφίστανται στην Αν. Μεσόγειο και οποιαδήποτε χώρα, ανάλογα με τις ανάγκες της, από την Αίγυπτο μέχρι την Ελλάδα».

Υπάρχουν πολλές κότες που κάνουν τα χρυσά αυγά στη Μεσόγειο και υπάρχουν ισοδύναμες και ισότιμες λέξεις που μπορούν να ωφελήσουν όλες τις χώρες, όλους τους κατοίκους, είπε. «Ουδείς πρόκειται να δρέψει οφέλη αν απλά αυτή η κότα καθίσει σ' ένα σημείο μόνη της και δεν κάνει αυγά», σημείωσε.

Το σίγουρο είναι ότι οι φωνές πρέπει να μετριαστούν, σύμφωνα με τον Αμερικανό ειδικό απεσταλμένο. Οι χώρες που εμπλέκονται θα πρέπει να μελετήσουν προσεκτικά ποια είναι τα οφέλη τους καθώς και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, προκειμένου να βρουν λύσεις που έχουν κάποια ουσία, λογική, ώστε όλοι να μπορέσουν να επωφεληθούν από αυτή την κότα με τα χρυσά αυγά στην Αν. Μεσόγειο, πρόσθεσε.

Ο κ. Morningstar σημείωσε ακόμη ότι οι ΗΠΑ θεωρούν πολύ σημαντικό παράγοντα την ασφάλεια της ενέργειας, ενθαρρύνουν την ανάπτυξη μιας εξισορροπημένης στρατηγικής ενεργειακής ασφάλειας με πολλαπλές πηγές ενέργειας και διόδους προς την αγορά. Ολες οι χώρες πρέπει να έχουν εξισορροπημένες και διαφοροποιημένες πηγές, και στην Ευρώπη, και δεν βλέπουμε - πρόσθεσε - κανένα λόγο γιατί να μην κάνει το ίδιο και η Ρωσία όσον αφορά τους καταναλωτές της. 

Εξέφρασε επίσης την υποστήριξη των ΗΠΑ στη δημιουργία του Νότιου Διαδρόμου (south stream) για τη μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας από την Κασπία και άλλες πηγές που ξεπερνούν τα ΝΑ σύνορα της Ευρώπης. Το αέριο από το Shah Deniz project του Αζερμπαϊτζάν συνιστά τους πρώτους ουσιαστικά μεγάλους όγκους κοιτασμάτων που θα τροφοδοτήσουν το Νότιο Διάδρομο, κατέληξε.